Heb jij dat ook weleens met het schrijven van een tekst, dat je je suf piekert of je het &-teken mag gebruiken of juist alleen maar het voegwoord en? Of dat je je afvraagt of je een zin eindigend op een e-mail- of internetadres wel moet afsluiten met een punt? Hierop en op meer van dit soort kwesties wil ik deze keer licht werpen.
Ampersand
Amperwat? Tja, een woord dat je niet vaak ziet, maar zo wordt het &-teken genoemd. Het woord is afkomstig uit het Engels en is waarschijnlijk een vervorming van and per se ‘and’, wat zoiets betekent als ‘met het teken ‘&’ op zichzelf wordt het woord and bedoeld’.[1] Wat ik vaak zie, is dat dit teken ter vervanging van het voegwoord en gebruikt wordt in allerhande teksten. Wel begrijpelijk; niet aan te raden. Een ampersand is doorgaans heel geschikt in bedrijfs- en afdelingsnamen, maar niet in alle andere tekstuele uitingen.[2] Overigens wordt het woord als volgt uitgesproken: am-pur-sant.
Beletselteken
Nog zo’n prachtig woord. Het leesteken dat ermee bedoeld wordt, bestaande uit drie puntjes, zal je wellicht bekender voorkomen. Het beletselteken kan worden gebruikt om:
- Een pauze aan te geven in een zin: ‘Nou … dat weet ik zo net nog niet.’
- De lezer zelf de zin te laten aanvullen: ‘De winkel verkoopt alles op huishoudelijk gebied: emmers, schoonmaakmiddelen, huishoudelijke apparaten …’
- Aan te geven dat een deel van een citaat is weggelaten: ‘Ze zei: “(…) niettemin zal ik rekening houden met de situatie waarin je je bevindt.”’
- Nadruk te leggen op wat er gezegd wordt: ‘Ik dacht het niet …!’
Over het algemeen komt er een spatie tussen het beletselteken en het woord dat eraan voorafgaat en erop volgt. Echter, wanneer er een leesteken achter het beletselteken komt, hoeft daar geen spatie tussen. En wanneer het beletselteken aan het eind van een zin staat, komt daar überhaupt niet nog een zinseindepunt achter (want een vierde puntje is overbodig).
Zinseindepunt na internetadres
In tegenstelling tot het beletselteken volgt de zinseindepunt (of ander leesteken, zoals het uitroep- of vraagteken) altijd direct na het laatste woord van een zin. Zonder spatie dus. Dat geldt ook voor een zin die eindigt op een internet- of e-mailadres. Echter, omdat de zinseindepunt op die plek een beetje vreemd oogt, kan ik me voorstellen dat ze verwarring oplevert:
- Mijn e-mailadres is info@olgasuppers.nl.
Bovendien komt het voor dat de hyperlink door de zinseindepunt verstoord wordt, omdat sommige e-mailprogramma’s deze combinatie niet accepteren. In zo’n geval is het raadzaam het internet- of e-mailadres tussen vishaken ‘< >’ te plaatsen.[3]
Dit waren drie voorbeelden van leestekens die mogelijk twijfel oproepen als het gaat om de context waarin en de manier waarop ze gebruikt dienen te worden. Een volgende keer meer over ‘lastige leestekens’ en mocht jij er in de tussentijd een of meer tegenkomen, laat het me dan vooral weten. Dan bespreek ik die ook.
[1] https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/ampersand
[2] https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/ampersand-gebruik-van-het-teken
[3] https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/punt-na-internetadres